3/07/2025 Research Institute for Peace and Security
Kategoria: Wizyty studyjne
Jednym z punktów programu realizowanego w Japonii w ramach programu NAWA “Kierunek EXPO 2025” była wizyta studyjna delegacji Uniwersytetu Warszawskiego w tokijskim Instytucie Badawczym Pokoju i Bezpieczeństwa (RIPS). Uczestniczyli w niej: prof. dr hab. Zygmunt Lalak – Prorektor UW ds. badań, prof. dr hab. Maciej Raś – Prorektor UW ds. studenckich i jakości kształcenia, zespół pracowników naukowych Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych w składzie: dr hab. Katarzyna Nawrot, prof. dr hab. Rafał Ulatowski, prof. dr hab. Łukasz Zamęcki, a ponadto prof. dr hab. Agata Dziewulska (Centrum Europejskie UW i Platforma Zielonego Dialogu) oraz dr hab. Józef Pawłowski i dr Katarzyna Starecka z Wydziału Orientalistycznego.
Research Institute for Peace and Security powstał w 1978 r. i jest to najstarszy w Japonii think-tank zajmujący się tematyką bezpieczeństwa państwa. Gospodarzem spotkania był Dyrektor RIPS, Tokuchi Hideshi, który przybliżył strategię bezpieczeństwa narodowego Japonii, omawiając m.in. takie zagadnienia, jak źródła napięć w regionie Azji i Pacyfiku, czy kwestia bezpieczeństwa Arktyki (ze względu na skutki zmian klimatu i nowe szlaki transportowe). Narodowa Strategia Bezpieczeństwa z 2022 r. przewiduje m.in. zwiększenie wydatków na obronność (do 2 proc. PKB do 2027 r.), wzmocnienie współpracy sojuszniczej – zwłaszcza ze Stanami Zjednoczonymi w ramach takich formatów, jak AUKUS, czy QUAD, a ponadto rozwój zdolności kontruderzeniowych (w tym zakup pocisków Tomahawk). W najnowszej strategii bezpieczeństwa poruszona została również kwestia zmian klimatycznych, w tym konieczność adaptacji wojsk do zmian środowiskowych, redukcji emisji gazów cieplarnianych i zwiększenia odporności infrastruktury. Dyrektor Tokuchi zwrócił również uwagę na wyzwania demograficzne Japonii, w tym trudności związane z rekrutowaniem funkcjonariuszy do Japońskich Sił Samoobrony (zapotrzebowanie tych formacji wynosi obecnie ok. 10 000 osób rocznie). Przypomniał, że siły te nie są formalnie uznawane za armię i mają charakter defensywny w związku z ograniczeniami konstytucji z 1947 r. Po zreferowaniu przez przedstawiciela RIPS powyższych zagadnień wywiązała się otwarta dyskusja dotycząca m.in. miejsca Japonii w architekturze bezpieczeństwa Indo-Pacyfiku, relacji sojuszniczych, problemów demograficznych (zarówno w Japonii, jak i w Polsce) oraz konieczności uwzględniania skutków zmian klimatu w strategiach obrony. Spotkanie w siedzibie RIPS przyczyniło się do zidentyfikowania potencjalnych obszarów przyszłych wspólnych badań i wymiany doświadczeń. Potwierdziło również potrzebę wzmacniania międzynarodowego dialogu naukowego oraz współpracy pomiędzy ośrodkami badawczymi w kontekście analiz bezpieczeństwa regionalnego i globalnego.
Projekt finansowany przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej w ramach Programu Międzynarodowe Wydarzenie Naukowe na Wystawie Światowej Expo 2025 w Osace, Kansai (nabór 2024/Kierunek EXPO 2025 – umowa nr BPI/OSA/2024/1/00020/DEC/01).
Warto zaznaczyć, że nie było to pierwsze spotkanie RIPS-UW. W styczniu tego roku na Uniwersytecie Warszawski odbyło się międzynarodowe seminarium Maritime Security Cooperation in East Asia (15.01.2025), współorganizowane przez Research Institute for Peace and Security oraz Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych UW. Dyrektor RIPS, Tokuchi Hideshi był również gościem Katedry Japonistyki i wygłosił wykład specjalny na Wydziale Orientalistycznym UW, zatytułowany Japan’s National Security in the Age of Great Power Rivalry (14.01.2025).
